70’Lİ YILLAR

1970’li yılları yaşayanlar büyük olsun küçük çocuk olsun ucundan yaşamında az da olsa yer alanlar 1970 li yılların özlemi içinde. Çevrenize bakın veya sorun o yılları bilenler keşke 70 li yıllarda olsak, o yıllara dönsek diye hayıflanırlar. Sıkça duyduğumuz bir söz. Ben de bunlardan biriyim ki ben o yıllarda daha çocuktum üstelik.

Peki o yıllara dönme özlemini yaratan şey ne? Düşünüyorum…

Hem de sıklıkla aklıma geliyor neden o yıllara özlem duyuyoruz ?

O yıllarda insanlarda saygı vardı. Birbirine saygı duyarlardı. Nezaket vardı. Birbirine yol veren, öncelik ve yer veren insanlar. Çarpınca özür dileyen. Otobüste minibüste kadına çocukluya hamileye yaşlıya yer veren insanlar. Karşılaşınca selamlaşan insanlar.

Hep dikkatimi çekmiştir o çocuk yaşlarımda da. Ailece görüşen samimi ailelerde yakın dostluklara rağmen kadınlar diğer kişilerin eşlerine adlarının yanına  bey ,erkekler de diğer erkeklerin eşlerinin adlarına hanım kelimesini ekleyerek  hitap ederlerdi. Ya da büyükse ve samimiyet fazla ise abi veya abla eklerlerdi. Emin abi, Akif Abi,Ayhan bey Aynur hanım, Sevinç Hanım gibi. Televizyon yoktu ya da çok az vardı. İzlenen paket yayındı Trabzonda o yıllarda. İnsanlar birbirlerine ev oturmasına giderlerdi akşamları çay eşliğinde sohbetler edilirdi. Sohbetlerde kimse kimseye direkt adı ile hitap etmez ya bey hanım der gereksiz türetilmiş kulağı rahatsız eden kelimeler kullanılmazdı. Günümüzde çok kullanılan kanka vb gibi . Günümüzde genç kızlar bile aralarında konuşurken birbirlerine kanka diyorlar. Ne rahatsız edici nezaketten ve gerçek samimiyetten uzak.Geçen zamanla bir çok şey yozlaştı kabalaştı içtenlikten uzaklaştı insan yalnızlaştı ve mutsuz…

İnsanların görüşleri farklı olsa da saygı ve nezaket vardı. Tuttukları takımlar, siyasi partiler vs. Ama bırakın hakareti küfürü ayrışma bile yoktu. Görüşlerini tartışırlar bazen sesler yükselirdi ama asla küfür vs yakışıksız söz olmazdı. Partiler görüşler farklı da olsa hep dost ve kolkolaydılar. Kimse kimsenin ne olduğu ile ilgilenmezdi. Kim kürt kim çerkez kim o şu bu .Bilinmezdi de Bunları sormak kimsenin aklından geçmezdi gelmezdi de. Dürüst ahlaklı iyi insan olmak önemliydi. Siyasetçilerde de. Tam karşıt görüşler olan sol ve sağ temsilcileri Bülent Ecevit ile Süleyman Demirel in muhalif olarak birbirlerini eleştirmeleri bile nezaket ve saygı içinde idi. Son yıllarda nasıl da hasret kaldık özlüyoruz. Ayrıştırıcı hakaret şiddet dolu düşmanca söylemleri duydukça. Hele ki siyasetçilerin halkına çirkin söz hakaret aşağılama sözleri sarf etmesi görülen duyulan şeyler değildi o yıllarda. Günümüzde her gün duyduğumuz şeyler ne yazık ki !

Nasıl özlemeyelim 70 li yılları…

Ya utanma duygusu ahlak namus. Hile  kandırma vs. bunlar utanç verici şeylerdi şimdi akıllılıkmış gibi algılanan. Hele bir esnaf iflas vs ederse olduğu şehri utancından terk ederdi onuru kırılırdı.

Münferit kötü olaylar yanlışlar olmuyor muydu ? Tabii ki oluyordu. Ama onlar da utanç kaynağı oluyordu. Ailesinden bir katil bir tecavüzcü bir hırsız çıkan aile hatta sülale utanç duyar rezil olurdu. Yani ar damarı vardı. Bugünkü gibi ar damarı çatlamamıştı çoğunluğun. Şimdi bunları yapanlar muteber becerikli insanlarmış gibi bir de arsızca yüzümüze bakıyorlar. Çünkü utanma duygusu ar damarı yok. Yani yüzsüzler.

Nasıl özlemeyelim 70 li yılları…

Sevgi saygı nezaket. Ahlak. Karşılıklı  hoşgörü. Bunlar olunca hayat güzel anlamlı. İnsan insan olduğunu hissedip mutlu yaşıyor. Gerginlik az oluyor. İnsanlar daha yoksul da olsa mutluydu. Yüzleri gülüyordu. Şimdi gelir de olsa mutsuz yüzünden düşen bin parça. Neden sevgi saygı nezaket yok. Adam çarpıyor geçiyor özür yok. Araba kuyruğunda kaynak yapıyor saygı yok. Çünkü sevgi yok taşlaşmış bireyselleşmiş kalpler .

Bireyselleştirilen tek başına olmaya itilen sosyalleşmeden uzaklaşan insanlar..Çokluk olsa da sevgi saygı nezaket olmayınca yokluk var.

İnsanlar sevgi ve saygıyla el ele tutuştuğunda birlik olduğunda bir arada olduğunda hayat bayram oluyor. O yıllarda en sevdiğim ve olabileceğine inandığım ve o özlem içinde olduğum şarkılardan biriydi Şenay ın Hayat Bayram Olsa ezgisi. Bir diğeri de yine Şenay’ın Sev Kardeşim ezgisiydi. Bunların mümkün olabileceğine inanırdım tüm kalbimle isterdim hala da istiyorum hem güzel yurdum hem de tüm dünya için…Ve olacağına inanıyorum . Umutluyum…

Nasıl özlemeyelim 70 li yılları…

Sitare Beşe İnce

İstanbul 17 Ocak 2025