GENÇLERİN GÖZÜYLE ETİK
Türkiye’nin genç etik liderlere ihtiyacı var. Her alanda, her konuda genç etik liderler yetiştirmeliyiz. Peki bu tür gençleri yetiştirmek kimlerin sorumluluğu?
“Eli silah tutan herkesin” dediğinizi duyar gibi oldum. Tabi ki silahla yapılacak bir iş değil bu. Ancak size katılıyorum. Bu iş bir seferberlik işi. Ucundan tutarak başarılabilecek bir iş değil. Toplumun her kesiminin her kurumunun bir seferberlik anlayışı içinde çok çalışarak başarabileceği bir uğraş.
Yıllar önce rahmetli Sakıp Sabancı beye Etik Değerler Merkezi kurmak istediğimi söylediğimde çok hoşuna gitmişti. Önce “Bülent Bey bu güzel fikirleri nereden buluyorsun? Bravo sana.” diyerek beni övmüştü. Birkaç saniye sonra söylediği cümle kalkıştığım işin ne kadar zor olduğunu bana anlatan, beynimin içine kazınmasını sağlayan önemli bir uyarıydı.
“Bülent Bey, sen göle yoğurt mayası çalmaya çıkmışsın.” demişti bana.
Üzüldüğümü görünce de sırtımı sıvazlayarak:
“Üzülme senim mayan tutacaak, tutacaaaaak” diye beni yüreklendirmişti.
Doğru söylüyordu Sakıp Sabancı. Etik işi büyük işti. Türkiye’de etik anlayışı bilincini oluşturmak, geliştirmek ve yaygınlaştırmak tek bir derneğin gücünü aşan bir konuydu. Ama bana verdiği son mesaj çok önemliydi. Mayanın tutması için çok sayıda insanın göle maya çalması gerekiyordu. Etik Değerler Merkezi kurucu onursal genel başkanı olarak benim ilk hedefim bu olmalıydı. Etik gölüne maya çalacak insan sayısını arttırmak olmalıydı.
Bu nedenle işe gençlerden başlamaya karar verdik Yönetim Kurulu arkadaşlarımla birlikte. Önce mevcut durumun bir fotoğrafını çekelim istedik. Profesyonel bir şirkete bir araştırma yaptırttık. Türkiye’de 18 ila 24 yaş gurubu gençlerimize etik ile ilgili sorular sorduk.
“Gençlerin Gözüyle Etik” araştırma çalışmalarımızın sonuçlarını görünce önce şaşırdık. Sonra şaşkınlığımız yok oldu. Türk gençleri doğruları görebiliyor ve dürüstçe doğruları söyleyebiliyor diye umutlandık. Derneğimize ihtiyaç olduğunu anladık. Çalışmalarımıza gençlerden başlamakla çok doğru bir karar vermiş olduğumuzu gördük.
“Gençlerin Gözüyle Etik” araştırmamızın bazı çarpıcı sonuçlarını sizlerle paylaşmak istiyorum.
Özet olarak:
- Gençlerimizin 31%’i etik kelimesinin ne anlama geldiği konusunda bir fikri yok. 14%’ü ise yanlış biliyor. Yani gençlerin yaklaşık 45%’i etik konusunda bilinçli değil.
- Gençlerin önem verdiği belli başlı değerler arasında adil olmak, dürüstlük, eşitlik, bireye ve çevreye saygı, şeffaflık ve fırsat eşitliği geliyor.
- Gençlerin yaklaşık 58%’i etik dışı davranmaktan ya hiç çekinmiyor ya da davranabileceklerini ifade ediyor. (33%’ü hiç çekinmiyor, 25%’i bazen çekiniyor)
- Etik dışı davrananları görünce tepki verir misiniz diye sorduğumuzda gençlerin yaklaşık 54%’i tepki vermem veya bazen cevabını veriyor. (7%’ vermem, 47%’si bazen diyor)
- Gençlerimizin çoğunluğu Türkiye’nin en önemli etik sorunun ayırımcılık, haksız kazanç, aldatıcı reklam, yolsuzluk ve rüşvet olduğunu söylüyor.
- Gençlerimizin gözünde en etik kurumlar arasında üniversiteler, uluslararası şirketler ve ordu yer alırken etik konusunda sınıfta kalan kurumlar arasında ise hükümet, kamu kurumları, medya ve siyasi partiler bulunuyor. Gençlerimiz en etik buldukları kuruma dahi 10 üzerinden 4.7 notu vermişler ve Türkiye’deki hiçbir kurumu etik konusunda yeterli bulmamışlardır.
- Gençlerin gözünde Türk Toplumunun Etik Notu 5 üzeninden 2.6’dır. Türk toplumunun etik notunun yükseltilmesine ihtiyaç vardır.
- Gençler etik gelişme konusunda gelecekten ümitsiz görünüyor. Gelecekte etik eksikliğimiz aynı kalır veya daha kötüye gider diyenler yaklaşık 76%.
Yukarıdaki sonuçlar artı eksi 5% yanılma ile gerçekleri gösteren bir araştırma. Bu sonuçlardan kim sorumlu diye soracaksınız. Gençlerimiz mi? Hayır. Bizler, yani bu gençleri yetiştirenler sorumlu.
Etik konusunda nasıl bir genç nesil yetiştirdiğimiz bu raporun sonuçlarında ortaya çıktı.
Bu sonuçlarını görünce şu sözlerimizi hatırladım:
“Üzüm üzüme baka baka kararır”
“Tencere yuvarlanmış kapağını bulmuş”
“Balık baştan kokar”
“Ne ekersen onu biçersin”
“Armut dibine düşer”
“At sahibine göre kişner”
“Bal tutan parmağını yalar”
“Kaz gelecek yerden tavuk esirgenmez”
“Devletin malı deniz, yemeyen domuz (keriz)”
“Burası Türkiye burada her şey olur”
Etiksiz yaşamaya birilerinin dur deme zamanı gelmedi mi?
Etik değerlerimize sahip çıkacak, hak, adalet, eşitlik, dürüstlük, saydı, sevgi gibi kavramlara önem verecek insanlar yetiştirmek için kolları sıvama zamanı değil mi?
Ümidiniz yok olmasın.
Bir kişi, on kişi, yüz kişi, milyon kişi derken etik gölün mayası bir gün gelsin tutsun. Yeter ki yarı yolda bu yolda yürümekten vazgeçmeyelim.
Vazgeçmeyelim ki rahmetli Sakıp Sabancı’nın dediği gerçek olsun.
Koca göl maya tutsun…
#BülentŞenver
Grafikler:
Gençlerin verdiği cevaplar:
- Etik denince aklınıza ilk gelen şey nedir?
- Ülkemizin en önemli etik sorununun ne olduğunu düşünüyorsunuz?
- Aşağıdaki kurumları etik değerlere bağlılık açısından puanlandırınız (10 puan üzerinden)
- Türkiye’de etik değerlerin iş hayatında ve toplumsal/sosyal ilişkilerde hakim kılınabilmesi için yapılacak çalışmaların başarılı olacağına inanıyor musunuz?
- Ülkemizde etik davranışın uygulanabilirliği ile ilgili ifadelerden hangisi sizin görüşünüzü daha iyi yansıtmaktadır
- Size göre en önemli etik değerler hangileridir?
- Hayatınızın hangi alanlarında amacınıza ulaşabilmek için etik olmadığını bildiğiniz/düşündüğünüz tutum ve davranışları uygulamaktan çekinmezsiniz?(İş yaşamı / kariyer yolu)
- Hayatınızın hangi alanlarında amacınıza ulaşabilmek için etik olmadığını bildiğiniz/düşündüğünüz tutum ve davranışları uygulamaktan çekinmezsiniz?(Okul hayatı)
- Hayatınızın hangi alanlarında amacınıza ulaşabilmek için etik olmadığını bildiğiniz/düşündüğünüz tutum ve davranışları uygulamaktan çekinmezsiniz? (Toplumsal hayat/sosyal ilişkiler)
- Etik olmayan bir davranışla karşılaştığınızda tepki verir misiniz?
