BİRAZ EMPATİ YAP!

Kendini benim yerime koy!

Hiç empatik değilsin!

Ne kadar da tanıdık cümleler, değil mi?

Peki siz nasıl empati yapıyorsunuz?

Kendinizi o kişinin yerine mi koyuyorsunuz?

Eğer cevabınız “Evet” ise ne yapmış oluyorsunuz bilmiyorum; ama empati yapmadığınıza eminim.

Neden mi?

Uzmanlara göre empati, kendini karşınızdakinin yerine koyarak değil; kendinizi gerçekten o kişiymiş gibi hissetmeye çalışarak yapılan eyleme deniyor.

Nasıl mı?

Öncelikle bizi biz yapan özelliklerimizin, tüm travmalarımızın, bu travmaların bizi nasıl etkilediğini, hangi hareketlerimizin altında hangi travmalarınmızın yattığını, hayattan beklentilerimizin, ruh sağlığımızın vb tüm değişkenlerimizin farkında olmamız gerekiyor. Bir de üzerine bize empati yapmasını istediğimiz kişi ile tüm bunları paylaşmamız ve karşımızdakinin de tüm bu veri setini doğru yorumlamasını beklememiz gerekiyor.

Ohooo! Bunlarla kim uğraşacak? Biz kendimizi onun yerine koyuyorduk ne güzel dediğinizi duyar gibiyim; ancak o işler öyle kolay değil. Empati emek ve zaman işi.

Hemen güzel bir örnekle konuyu biraz daha açıklığa kavuşturmaya çalışalım.

Diyelim birisi bir konuya aşırı tepki verdi. (Size göre aşırı tepki) Kızdı, sinirlendi, bağırdı, belki ağladı. Ve bu insanın ruhsal sağlığında herhangi bir sorun olmadığını varsayalım.

Kendinizi bu kişinin yerine koyduğunuzda ne dersiniz?

Deli mi ne?

Aa tepkiye bak, şımarmış. Durduk yerde delirdi.

Tamam haklı ama bu kadar da abartılacak bir şey yoktu bence.

Tanıdık geliyordur diye tahmin ediyorum; çünkü biz kendi psikolojik veri setimiz ve travmalarımız ile olayı yorumlamaya çalışıyoruz. Halbuki konu sizinle ilgili değil. Konu, karşı tarafın verdiği tepkiyi neden verdiğini, o kişinin psikolojik veri seti ile değerlendirmeye, o kişiye hak vermeye ve anlamaya çalışmak.

Kafalar karışmış olabilir.

Bir örnek daha fena olmaz bence.

Diyelim arkadaşlarınız arasında bir tartışmaya şahit oluyorsunuz ve biri diğerine (sizin için çok da önemi olmayan) bir kelime söylüyor ve olay büyüyor.

Siz aşırı tepki verene diyorsunuz ki : “Takma kafana, neden bu kadar abartıyorsun?”
O da diyor ki: “Ne demek abartma yahu, duymadın mı ne dediğini?”

İşin içinden çıkamazsınız; çünkü o kelime sizin sinir uçlarınıza basmadı ya da sizi tetikleyen bir şeyler ile eşleşmedi; ancak aşırı tepki veren arkadaşın babası arkadaşınıza şiddet uygularken hep o kelimeyi söylüyor olabilir.

Kim ne yaşadı bilemezsiniz!

O kelimenin arkadşında neleri tetiklediğini bilseniz yine de aşırı tepki veriyorsun diyebilir miydiniz?

Bence de diyemezsiniz.

“Çok haklısın, bu tepkiyi vermen gayet normal; ancak karşındaki bunu bilmiyordu. Aslında çok da ters bir şey demedi, sadece senin geçmişin ile eşleşti diye bu kadar sinirlendin.” desek işler bir anda pozitife dönebilir.

Sözün özü, layığı ile empati yapmak çok zor iş.

Hem size iş düşüyor hem de karşınızdakine.

Önce siz kendinizi tanıyacaksınız, kendinizin farkında olacaksınız ve gerçek içinizi karşınızdakine açacaksınız; karşıdan da sizi anlamasını ve hassasiyetlerinizin farkında olup olayları sizmiş gibi yorumlamasını umacaksınız.

Nacizane ufak bir öneri ile yazımı sonlandırmak isterim. Hayatta birkaç kişiden fazlasına empati yapmaya çalışmayın. Bu meziyetinizi, size kendini empati yapabileceğiniz kadar açan kişileri ödüllendirmek için kullanın.